STU school in Sønderborg Denemarken

 

‘Ons werk wordt zeer gewaardeerd door de gemeente’

 

 

 

Afgelopen week is Acato weer begonnen. Dankzij de vrijwillige inzet van onze leraren en de vrijwilligers is de hele school weer prachtig opgeruimd voor het nieuwe seizoen. Hier en daar is de indeling een beetje anders heb ik gehoord. Zodat het voor de leerlingen prettiger en duidelijker is. In de vakantie is er trouwens ook veel werk verzet. Er is ruimte gemaakt, door een oud meubel van de vorige huurder van het pand te verwijderen. En dankzij de spierballen van onder andere een leerling staat daar nu een prachtige drukpers.

 

Acato verzorgt onderwijs, zorg en begeleiding aan kinderen en jongeren met een autisme spectrumstoornis op een manier die bijna nergens te vinden is. Anders gezegd, jonge mensen die nergens welkom zijn vinden bij Acato een veilige plek.

 

Acato bestaat vanwege de inzet van vrijwilligers en vanwege de vrijwillige inzet van medewerkers. In Duitsland heet dat ehrenamtlich. Dat klinkt zo mooi. Heeft iets met eer te maken denk ik zomaar. Ehrensache betekent tenslotte zaak van eer. Het is een erezaak om je vrijwillig in te zetten voor iets moois.

 

‘Unsere Arbeit wird von der Kommunen sehr geschätzt’, zei de directrice van de school die ik bezocht vandaag tegen me.

Wat heerlijk moet dat zijn. Om niet te hoeven vechten om te mogen bestaan. Om gewaardeerd te worden.

Acato bestaat vanwege de eervolle inzet van mensen die uit liefde voor de kinderen hun vrije tijd opofferen. Acato kan alleen maar bestaan zolang deze mensen dit blijven doen.

 

Het verhaal van vandaag draag ik op aan alle (vrijwillige) medewerkers van Acato, die tegen de verdrukking in hun tijd en energie geven aan dit schooltje voor kinderen en jongeren die geen kansen krijgen van ons officiële schoolsysteem.

 

 

STU-Ulkebøldam

 

Vandaag bracht ik een bezoek aan de STU Skole (Speciaal georganiseerd jeugdonderwijs) van Sønderborg. Deze STU skole bestaat sinds 2007

De bevlogen en hartelijk directrice Annette Hansen leidde me rond.

 

Denemarken streeft naar inclusief onderwijs. Scholen moeten voorzien in extra ondersteuning. Dat mag met extra klasjes en aangepaste onderwijstijd. Dit organiseert de school in overleg met de ouders. Hier is geen speciaal onderzoek met verwijzing voor nodig. Pas als het echt niet gaat en speciaal onderwijs in beeld komt is er een officiële verwijzing nodig. In Denemarken is de kommunen, de gemeente, verantwoordelijk voor de zorg en de verwijzing.

 

Kinderen zijn hier leerplichtig van 6 tot 16 jaar. Na negen jaar kunnen ze kiezen voor het vervolg of nog een tiende klas volgen. Daarna bestaat de mogelijkheid tot een of twee jaar vervolgonderwijs ter voorbereiding tot de universiteit of hoger onderwijs, dit is de middelbare school, of je start met een beroepsopleiding. Als dit allemaal niet gaat dan zijn er twee mogelijkheden. De FGU, (voorbereidende basiseducatie van maximaal 2 jaar) ter voorbereiding op een beroepsopleiding, of als er sprake is van een stoornis: de STU een speciale driejarige jeugdopleiding om je voor te bereiden op werk als dat mogelijk is en vooral op een zo actief mogelijk leven als volwassene.

 

Op de STU-skole komen kinderen die de verplichte 10-jarige basisopleiding hebben afgerond. Dat kan op een school zijn voor 10 jarige basisonderwijs met speciaal aanbod of op het Special onderwijs.

De STU skole is bedoeld voor kinderen in de leeftijd van 16 tot 25 en mag maximaal  (eventueel met onderbreking als de jongere dat nodig heeft. Daar is wel een attest van een arts voor nodig) 3 jaar gevolgd worden.

 

 

De STU skole in Sønderborg valt onder de lokale FGU (school voor voorbereidende basiseducatie). Toen de directeur van die school aan Annette vroeg of ze een STU-skole wilde beginnen zei ze: ‘Op één voorwaarde. Die school is alleen voor jongeren met een speciale behoefte (autisme, ADHD en ADD, enz)’

Ik vroeg natuurlijk: ‘Dus niet inclusief?’

Annette antwoorde: ‘Nee! Ik wil rust voor deze kinderen. Een plek waar ze veilig met andere jongeren kunnen opgroeien.’

‘En het gaat fantastisch!’ voegt ze eraan toe. ‘Omdat we hier heel veel structuur hebben. En het is hier rustig.’

 

De school heeft twee locaties. De locatie die ik bezocht heeft verschillend aanbod. De andere locatie heeft een grote keuken en een grote tuin waarin gewerkt en geleerd wordt. Er worden groenten en bloemen gekweekt. En er is Deens, wiskunde, Engels, sociale studies, cultuur en IT.

Er zijn nu in totaal 47 leerlingen. De school is de laatste jaren flink gegroeid. 

 

 

 

We wandelen over het terrein. Ze zitten aan de rand van Sønderborg in het groen. Ze hebben een grote tuin en nog een flink stuk land eraan vast.

Elke dag begint om acht uur met een wandeling van tweeënhalve kilometer. Er zijn vier leerlingen per leraar. De wandeling is bedoeld om een praatje te maken met de leerlingen en te horen hoe het gaat. Of de dag goed begonnen is voor ze.

 

In de kantine hangt een groot scherm waarop het rooster voor de dag voor ieder kind afzonderlijk te zien is. Wat mij direct opvalt is dat ieder kind één onderwerp/vak per dag heeft. Er zijn ook veel pauzes. Kinderen zijn maximaal zes uur binnen. Van acht tot twee.  In totaal 27 uur per week. Omdat ieder vak een andere kleur heeft is direct duidelijk welke kinderen die dag naar welke leraar gaan.

 

 

 

Op deze locatie is er glas kunst, staal, hout, werken met textiel. Er is ook Deens, wiskunde, Engels, algemene vaardigheden. Ik zie ook mooie schilderijen hangen in de gang. Andere vakken zijn mogelijk. Annette zegt dingen die we op Acato ook zeggen: ‘Als een groepje leerlingen muziek wil dan regel ik een leraar van een andere school bijvoorbeeld. Maar alles gebeurt hier. De leraar komt dan hierheen.’ De leerlingen kiezen zelf welke vakken ze willen doen. Na drie maanden mogen ze veranderen. Wat dat betreft heeft Annette een herkenbare mening: ‘Je kiest zelf. Als je iets niet wilt doen is dat je eigen keuze.’ Het is onze slogan op Acato.

Er is geen therapie en geen behandeling. Er zijn alleen de leraren.

 

Annette vertelt dat ze een hele goede verstandhouding heeft met de gemeente. Er is een speciale STU-consulent waar ze contact mee onderhoudt. Er wordt intensief gerapporteerd. De leerlingen zijn 27 uur op school. De leraren zijn er 37 uur en hebben dus ruim tijd hiervoor.

De bekostiging is afkomstig van 'bloksubsidies' van de gemeente. Annette stuurt maandelijks per leerling een rekening. Gemiddeld ontvangt de school per leerling 25.000 euro per jaar (Acato moet zorg leveren en krijgt gemiddeld 14.000). Maar de school ontvangt ook geld voor werk. Alles wat aan werkzaamheden van de leerlingen verkocht wordt, wordt ingezet voor de leerlingen. Zo heeft de klas staalbewerking dit jaar de fietsenrekken gebouwd in opdracht van de gemeente in verband met de Tour de France die in Kopenhagen dit jaar de grote start had en ook door Sønderborg kwam. Daar heeft de gemeente de school voor betaald en dat geld is nu bestemd voor de jaarlijkse studentenreis. De glas-klas maakt clowntjes van glas voor de verkoop. Een deel van de opbrengst gaat naar de ziekenhuizen voor de Deense kliniek clowns.

De leerlingen zorgen ook zelf voor het onderhoud aan de school en hebben bijvoorbeeld de tuinhuizen gebouwd of een deel ervan. En is zo’n huisje af dan is er een feestje in de tuin met Deense hotdogs.

 

 

 

Studenten van deze school leren koken en voor zichzelf zorgen. Er is een mini appartementje om te leren opruimen , schoonmaken en de was doen. Er is een kleine keuken om te leren koken voor jezelf. Daar koken ze om de beurt voor de klas van vier. Dan moeten ze alles doen, inkopen, koken, tafeldekken, opruimen. Er is ook een grote keuken waar elke dag gekookt wordt voor de hele school. Ook daar werken de leerlingen mee.

Ze leren om zelfstandig met de bus gaan of gaan soms op stage om werkervaring op te doen.

 

En dan? Als ze hier klaar zijn? In Denemarken bestaat de mogelijkheid om met ondersteuning van de overheid te werken. Dat heet Flexjob. Dan betaalt de gemeente een deel van het salaris. Stel iemand gaat de hele week werken bij een timmerman. De effectiviteit van zijn werk is echter maar 50%. Dan krijgt hij wel het volledige salaris, maar de helft betaalt de werkgever en de andere helft de gemeente. Het is overigens de taak van de gemeente om te zorgen dat de leerlingen een baan krijgen.

 

De school ademt net als de Doucecroftschool in Colchester, ruimte en rust. Elke dag wordt afgesloten met een kwartiertje samen zitten in de klas en de dag bespreken. Hoe vond je het gaan?

Elk jaar studeer een groep leerlingen af. En dat doen ze net als op de gewone scholen met een afstudeerfeest en de traditionele Deense afstudeerpet.

 

Wat neem ik mee van dit leuke bezoek?

 

Inclusief? Nee! Rust! En veiligheid! Ik kan het er alleen maar heel erg mee eens zijn.

Elke dag 1 vak. Heel overzichtelijk

De ochtendwandeling. Wandelen en praten gaat veel beter dan tegenover elkaar gaan zitten, is mijn ervaring.

De school produceert en verdient daarmee een extraatje voor uitstapjes.

 

En wat ik ook heel bijzonder vind:

Een constructieve samenwerking met de gemeente, waarbij de gemeente uitvoerende taken heeft. De gemeente kent de jongere echt, want ze volgen de ontwikkeling. En daarna zorgt de gemeente voor het vervolg.