Vertrouwen win je door het te schenken

 

 

Deze week wilde ik schrijven over dat repeterende gebazel over het gebrek aan vertrouwen van de burger in de overheid dat telkens zo'n hot item is in de media. Ik heb even niets te vertellen over de landen die ik bezoek en hier wil ik al langer wat over kwijt. Maar dat komt zo. 

Eerst wil ik u graag vertellen over de leerling van Acato die in de bak zat. (zie posts van 2 juni en 18 augustus)

Mijn mooie jongen is namelijk weer vrij uit de gevangenis en terug op straat. Voelt hij zich vrij? Ik denk het niet. De rechter heeft hem losgelaten omdat hij niet in de gevangenis thuishoort. Dat voelt een beetje als gerechtigheid. Er liggen wel een berg boetes die hij door middel van een afbetalingsregeling mag betalen met het geld wat hij niet heeft. Misschien kan hij bij een instantie terecht om daar hulp bij te krijgen maar  misschien weet hij niet welke instantie dat dan is...  Er zijn wat opdrachten of aanbevelingen of weet ik veel gedaan door de rechtbank en toen was het aju paraplu. De rechter gaat echt niet vragen aan de gemeente of de adviezen worden opgevolgd. Dat is de verantwoordelijkheid van de vrije mens zelf, om te zorgen dat hij krijgt waar hij recht op heeft. De verantwoordelijkheid van de jongen die geen kant op kan, geen huis heeft, geen geld, geen hulp.

Hij kreeg van de gemeente een weekje in de noodopvang. Zo, dacht de gemeente, wij hebben ons werk gedaan. Daarna werd hij de straat opgestuurd met de mededeling dat iedereen heel erg zijn best doet om iets voor hem te regelen. Maar ja, hij is geen prioriteit voor de gemeente vertelde zijn moeder vanmorgen aan de telefoon. Nee, dat weet ik. De gemeente kan namelijk rustig achterover leunen want de gemeente weet zeker dat ze nergens de schuld van zal krijgen. Een dakloze, (ex?) drugsverslaafde met een strafblad. Haha, wie gaat ons wat verwijten? Dat de gemeente deze dakloze, (ex?) drugsverslaafde met een strafblad zelf heeft gecreëerd weet niemand meer. Er is niemand die de moeite neemt om de gemeente daaraan te herinneren. En als iemand de gemeente er wel aan herinnert zegt die gewoon: 'Wij kunnen er niets aan doen. We hebben deze jongeman al zoveel aangeboden, maar hij maakt overal een bende van. Hij wil zelf niet. Dus helaas, we kunnen hem niet helpen.'

De gemeente zal nergens de schuld van krijgen en dus wordt er niet geholpen, krijgt de jongen niet waar hij bij de wet recht op heeft. Wie gaat dat recht voor hem bevechten? Dat moet hij zelf doen. Maar dat durft hij niet want: 'dan doen ze helemaal niets meer voor me.' En weet hij waar hij moet beginnen? Ach natuurlijk niet. De gemeente kan heus rustig achterover leunen. Slaap zacht. Het is een langzame moord die de gemeente pleegt, maar dat zal nooit iemand kunnen bewijzen als het zover is. Slaap zacht gemeente. Af en toe handen wassen... dat voelt wel prettig.

Vertrouwen win je door het te schenken

De troonrede sprak er ook weer van: De burger heeft geen vertrouwen in de overheid. Dat vertrouwen moet worden teruggewonnen. Waar komt dat wantrouwen toch vandaan? Van de toeslagenaffaire? De Groninger gas-ellende? De boerencrisis? Deze jongen die in de steek wordt gelaten?

Nee dat denk ik niet, niet alleen maar. In mijn beleving komt het wantrouwen in de overheid door het wantrouwen wat de overheid al decennia lang heeft in de burger. De overheid doet decennia lang niets anders dan de controle op de burgers opvoeren omdat de burger in zijn gehele doen en laten blijkbaar niet te vertrouwen is. Niet in zijn werk, niet als hij zorg nodig heeft, niet als hij werkloos is. Dat wantrouwen krijgt de overheid nu in het gezicht gesmeten. 

De overheid heeft geen vertrouwen in opleidingen, geen vertrouwen in professionaliteit en dus moeten mensen tijdens hun werk checklijstjes bijhouden. Safe management systemen heten die deftig, maar het is gewoon wantrouwen. Geen vertrouwen in zorg, want de overheid heeft er zelf een bedrijfstak van gemaakt die geacht wordt winsten te draaien. Zorginstelling proberen zoveel mogelijk geld binnen te hengelen en dat maakt ze tegelijk verdacht. Controle! Mensen die zorg nodig hebben staan onder strenge controle want die veroorzaken de stijgende controlekosten. Mensen worden aangemoedigd om geld uit te geven want de economie moet groeien, maar geld verdienen maakt mensen, ja, verdacht. Dan wil je zeker meer he? Ja ja we weten wel hoe dat gaat. De burger die recht heeft op toeslagen is heel verdacht. De burger die een uitkering krijgt is het verdachtst van allemaal.

De burger is per definitie verdacht tot het tegendeel is bewezen. Hier gaan burgers al heel erg lang onder gebukt. Het kruipt onder de huid. Wij burgers dachten lang dat het logisch was. We zijn onderdanig aan de wet tenslotte. En we willen allemaal een veilige, eerlijke samenleving. Maar de burger krijgt geen waardering voor die houding. Integendeel. De burger wordt juist met de dag verdachter, want de burger heeft er genoeg van en laat dat blijken. De burger snakt naar rust, naar een beetje lucht en vrijheid. 

Het is inmiddels ook duidelijk dat de steeds strengere regels die de overheid aan de burgers stelt niet door de overheid zelf worden nageleefd. Kritiek op beleid heeft geen gevolgen. Falen heeft geen consequenties. Ombudsman rapporten verdwijnen gewoon in de prullenbak. Burgers die het wagen om te klagen kunnen rekenen op nog meer maatregelen. 

Als de overheid het vertrouwen van de burger wil terugwinnen, zal de overheid moeten beginnen met vertrouwen te schenken.